ماهی ها از نظر شرایط زندگی و محیط زیست آنها به دو دسته ماهیان گرم آبی و سرد آبی تقسیم می شوند. تمام فعالیتهای حیاتی ماهی از قبیل رشد ، تغذیه و تولید مثل تحت تاثیر عوامل محیطی قرار می گیرند. به همین دلیل پرورش ماهی ها با توجه به نیاز های دمایی آنها موضوعی است که میتواند برای افرادی که بتازگی وارد حوزه پرورش ماهی شده اند یک مساله دشوار باشد اما با شناخت نیازمندی های فیزیکی ماهی ها ، ایجاد دمای مطلوب کار آسانی است .
تفاوت ماهیان گرم آبی و سرد آبی
ماهی گرم آبی Tropical fish
ماهی گرم آبی به ماهیانی اطلاق می شود که در آبهای گرم جنوبی و استوایی زندگی میکنند.این دسته از ماهیان برای بقا و رشد مطلوب به آبهای با دمای مابین ۱۸ تا ۳۲ درجه سانتیگراد احتیاج دارند و در دماهای پایین تر نمیتوانند زنده بمانند . ماهیان آب گرم ، عمدتا از ماهیان رودخانه ای هستند و در محیطی بدون نمک زندگی می کنند.
در پرورش ماهیان گرم آبی باید به این نکته توجه داشته باشید که آنها برای رشد مطلوبتر و سریعتر و افزایش میزان بهره وری ، به دمای ۲۵ تا ۲۷ درجه سانتی احتیاج دارند که در این دما ( ۲۵ تا ۲۷ درجه سانتی گراد) ماهی بیشترین تغذیه و سریع ترین حالت و شرایط رشد را دارد . به این همین دلیل ، این دما بعنوان بهترین دما معرفی شده است و اگر دمای آب به بالا تر ویا پایین تر از این مقدار تغییر کند ، تغذیه ماهی ها به درستی انجام نمیشود و به دنبال آن رشد آنها نیز در سطح مطلوبی صورت نمی گیرد .
با رسیدن دما به ۷ درجه سانتی گراد ، تغذیه ماهی ها متوقف شده و با کاهش این میزان به ۴ درجه سانتی گراد ، ماهی ها به خواب زمستانه فرو می روند .
از انواع ماهیان گرم آبی ، می توان به ماهی کپور اشاره کرد به طور کلی سردسته ماهیان پرورشی گرمآبی کپورماهیان هستند . آنها بزرگترین خانواده ماهیان آب شیرین میباشند و ۹۰% ماهیان آب شیرین به این خانواده تعلق دارد که حدود ۲۰۰ جنس دارند مهمترین نکته در مورد پرورش این نوع ماهی ها ، توجه به دمای آب آنهاست .ازمهمترین گونههای پرورشی آنها میتوان موارد زیر را نام برد:
. کپور ماهیان چینی شامل کپور نقرهای ، آمور ،کپور معمولی ، کپور سرگنده
. کپور ماهیان هندی شامل کاتلا ، روهو ، بریکال کالباسو
. کپورسیاه ، لای ماهی یا تیل خوس (به معنی گِلخواب)
. خامه ماهی و کفال و غیره نیز از ماهیان پرورشی میباشند.
از انواع ماهی های زینتی گرم آبی نیز میتوان ماهی هایی مثل گوپی ، بتا و …را نام برد .
ماهیان سرد آبی Cold water fish
ماهی های سرد آبی عموما در آبهای سرد و شمالی زندگی میکنند . این نوع ماهی ها آب هایی با دمای ۱۲ تا ۱۸ درجه سانتی گراد را برای زندگی ترجیح میدهند.ماهیان سردآبی که به آنها ماهیان آزاد نیز گفته می شود، معمولا ساکن دریا هستند و برای محیط زندگی ، احتیاج به درصد متفاوتی از نمک دارند.البته برخی از آنها نیز درآبهای سرد و زلال نهرها و رودخانه هایی با بستر قلوه سنگی و سنگلاخی و دریاچه های با آب سرد زندگی می کنند.
بهترین شرایط برای پرورش شبیه سازی آن ، دمای بین ۱۵ تا ۱۷ درجه سانتی گراد می باشد و چرا که در این دما ماهی ها میتوانند بدون استرس و مشکلی در رشد و تغذیه خود ، به بهترین شرایط رشد خود ادامه دهد . اما اگر این دما به ۲۲ درجه سانتی گراد افزایش پیدا کند ، تغذیه ماهی ها به شدت دچار افت خواهد شد و با رسیدن به ۲۵ درجه سانتی گراد ، با تلفات ماهی ها مواجه خواهید شد .
اگر دمای آب بیش از حد سرد بشود و به دمای کمتر از ۱۴ درجه سانتی گراد برسد ، در تغذیه و به دنبال آن در رشد ماهی ها اختلالاتی به وجود می آید ، و با کاهش دما تا دمای ۶ درجه سانتی گراد ، تغذیه ماهی و رشد آن ها متوقف می شود .
گوشت ماهیان سردآبی معمولا رنگ روشنتری نسبت به ماهیان گرم آبی دارد . همچنین سایز آن ها معمولا بزرگ تر از ماهیان گرم آبی است ، بنابراین به فضای بیشتری جهت رشد و پرورش احتیاج دارند . از طرف دیگر ، طول دوره رشد آنها از ماهیان گرم آبی بیشتر بوده و در صورت پرورش ماهیان سرد آبی ، به زمان بیشتری برای ارائه ی ماهی ها به بازار نیاز دارید ؛ در حالی که با پرورش ماهیان گرم آبی ، می توانید زمان انتقال ماهی به بازار را سرعت بخشید و تعداد دفعات استفاده از استخر پرورش را افزایش داد .
انواع ماهیان قزل آلا یا Trout در دسته ی ماهیان سرد آبی قرار دارند . مانند قزل آلا خالدار و قزل آلا خال قرمز و قزل آلا رنگین کمانی که یکی از محبوب ترین قزل آلا ها به شمار می رود . از ماهیان زینتی سردآبی نیز می توان به گلد فیش ، ماهی بهشتی و زبرا دانیوس اشاره کرد .